21/02/2022
458
Ô nhiễm nhựa trên thế giới hiện nay đang đang gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng đối với môi trường và sinh vật biển, cũng như tác động tiêu cực đến kinh tế - xã hội. Người ta ước tính rằng vào năm 2010 có khoảng 4,8 đến 12,7 triệu tấn nhựa đi vào đại dương (Jambeck et all, 2015). Trên quy mô toàn cầu, trong năm 2013 có khoảng 32% bao bì nhựa bị thải bỏ đã rò rỉ ra môi trường (Ellen MacArthur Foundation and McKinsey & Company, 2016).
Ở Việt Nam trong vài thập kỷ qua, tốc độ đô thị hóa và phát triển kinh tế đã gia tăng nhanh chóng, dẫn đến mô hình sản xuất và tiêu dùng thay đổi và từ đó gây ra sự gia tăng của các nguồn thải. Báo cáo năm 2018 của Ngân hàng Thế giới dự đoán rằng rác thải sinh hoạt ở Việt Nam từ năm 2018 đến năm 2030 sẽ tăng từ 1,31 lên mức 1,72 kg/người/ngày tại khu vực thành thị và từ 0,86 lên 1,13kg/người/ngày tại khu vực nông thôn. Nhìn chung, tổng lượng rác thải hàng năm đã tăng gấp đôi trong vòng 15 năm qua và dự báo sẽ tăng từ 27 triệu tấn năm 2018 lên 54 triệu tấn vào năm 2030. Theo báo cáo của Quỹ Quốc tế bảo vệ thiên nhiên (WWF), tổng số lượng bao bì nhựa mà các hộ gia đình ở Việt Nam đã sử dụng trong năm 2016 là khoảng 1,2 triệu tấn.
Hiện nay tại Việt Nam, các quan hệ đối tác, mạng lưới sáng kiến về chất thải nhựa đã dần hình thành. Hầu hết các Đối tác, mạng lưới, sáng kiến tập trung vào các lĩnh vực khác nhau của quản lý chất thải nhựa như phát triển chính sách, đổi mới, tài chính, v.v. Tuy nhiên cùng với đó, vẫn còn có những khoảng trống trong các hoạt động, mạng lưới đối tác, đặc biệt liên quan đến vấn đề về mối liên hệ giữa nhựa và sức khỏe.
Sau khi lấy tham khảo ý kiến của các đối tác, mạng lưới, sáng kiến làm việc trong lĩnh vực chất thải nhựa (bao gồm Mạng lưới Đại học Một Sức khỏe Việt Nam - VOHUN, Liên minh Không chất thải Việt Nam - VZWA, Đối tác Hành động Nhựa Quốc gia Việt Nam - NPAP, Doanh nghiệp vì Môi trường Việt Nam - VB4E, v.v.), Đối tác Hành động về Nhựa và Sức khoẻ - Plastic and Health Action Partnership (gọi tắt là PHA) được thành lập ra với sứ mệnh:
• Đóng vai trò cầu nối giữa các đối tác, mạng lưới, sáng kiến hiện có liên quan đến chất thải nhựa ở Việt Nam nhằm tăng cường hiệu quả trong việc giảm ô nhiễm chất thải nhựa (Network-to-Network);
• Xây dựng và vận hành nền tảng kỹ thuật số chia sẻ thông tin, tạo hệ thống thông tin đáng tin cậy về mối liên kết nhựa và sức khỏe (Information Hub);
• Tạo ra tiếng nói thống nhất (One Voice for Plastic and Health) để đóng góp vào quá trình nghiên cứu, phát triển các mô hình thực hành tốt nhất, thảo luận và vận động cho các chính sách liên quan đến sức khỏe môi trường.
Kế hoạch hành động của PHA trong 3 năm đầu (2021-2023) tập trung vào các lĩnh vực sau: (i) kiến thức và thông tin; (ii) vận động chính sách và (iii) thực hiện các mô hình giảm thiểu chất thải nhựa tại địa phương. Để có kiến thức và thông tin, PHA sẽ làm việc với tất cả các đối tác để thực hiện nghiên cứu về mối liên hệ giữa nhựa và sức khỏe, tổng hợp các nghiên cứu/ thông tin/ dữ liệu về nhựa và sức khỏe, phát triển và chia sẻ những điều này thông qua các hội thảo/ hội nghị cũng như các ấn phẩm thông qua nền tảng kỹ thuật số của dự án LSPP. Để vận động chính sách, PHA đề xuất làm việc với Bộ Tài nguyên và Môi trường và Bộ Y tế về chính sách nhựa và sức khỏe, nền kinh tế tuần hoàn, trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) và chính sách về các sản phẩm nhựa một lần. PHA cũng sẽ hỗ trợ việc thực hiện các mô hình giảm thiểu chất thải nhựa tại địa phương và tạo điều kiện chia sẻ kinh nghiệm để mở rộng mô hình, bên cạnh đó còn phát triển một chiến lược truyền thông và tổ chức các hoạt động truyền thông nội bộ/ bên ngoài.
Hiện nay, PHA đã huy động được sự tham gia của 20 tổ chức tại Việt Nam đến từ các đối tác quốc tế, cơ quan chính phủ, tổ chức phi chính phủ, viện nghiên cứu, trường đại học. Ngoài ra, cơ chế điều phối và kế hoạch hành động chung (JAP) cho PHA đã được xây dựng để đảm bảo sự hợp tác và thúc đẩy các sáng kiến đang được thực hiện về sức khỏe môi trường, tập trung vào chất thải nhựa và sức khỏe. Các cuộc họp tham vấn cho cơ chế điều phối và kế hoạch hành động chung thường có sự tham gia của các thành viên nòng cốt, các bên liên quan và các cơ quan chính phủ để có được sự thống nhất cho việc thực hiện và hợp tác.
Vào ngày 17 tháng 12 năm 2021, Lễ khởi động “Đối tác Hành động về Nhựa và Sức khỏe” (PHA) đã được tổ chức thành công với sự tham gia và ủng hộ mạnh mẽ của tất cả các đối tác, các nhà tài trợ tiềm năng, các tổ chức liên quan, các bên liên quan. Buổi lễ khởi động đã nhận được sự quan tâm của các bên quan tâm và được chia sẻ rộng rãi trên các phương tiện truyền thông xã hội và các cơ quan báo chí.
Trong thời gian tới, PHA sẽ hỗ trợ các Bộ/ngành và các địa phương trong cả nước thực hiện các hoạt động về vận động chính sách liên quan đến chất thải nhựa và sức khỏe, xây dựng và vận hành cổng thông tin dữ liệu, thực hiện các hoạt động truyền thông, nâng cao nhận thức về mối liên hệ giữa nhựa và sức khỏe và triển khai các mô hình thí điểm nhằm giảm ô nhiễm nhựa tại một số địa phương trong cả nước.
Nguồn tham khảo:
1. Jambeck, J. R., Geyer, R., Wilcox, C., Siegler, T. R., Perryman, M., Andrady, A., … Law, K. L. (2015). Plastic waste inputs from land into the ocean. Science, 347(6223), 768–771. https://doi.org/10.1126/science.1260352
2. Neufeld, L., Stassen, F., Sheppard, R., & Gilman, T. (2016). The new plastics economy: rethinking the future of plastics. World Economic Forum.
3. World Bank. (2018). Solid and industrial hazardous waste management assessment - Options and action areas to implement the national strategy. International Bank for Reconstruction and Development/The World Bank
4. WWF. (2020). Plastic packaging in Southeast Asia and China.
{{item.user_name}}
{{item.content}}
{{datetime(item.created_time * 1000, 'DD/MM/YYYY HH:mm:ss')}}
Vui lòng Đăng nhập để viết trả lời của bạn
{{child.admin_reply ? 'Admin' : child.user_name}}
{{child.content}}